دستوالعمل کار در ارتفاع
۱- هدف
هدف از نگارش این دستورالعمل تشریح نحوه عملیات کار در ارتفاع در واحدهای شرکت می باشد.
۲- محدوده
این دستورالعمل در راستای رعایت موارد ایمنی ، بهداشت حرفه ای کلیه فعالیت هایی که در سطح واحدها و پروژه های شرکت انجام می گیرد.
۳- تعاریف
داربست : هر ساختار موقتی شامل یک یا چند جایگاه . اجزای نگهدارنده اتصالات و تکیه گاههایی است که در طی اجرای هر گونه عملیات ساختاری از قبیل تعمیرات . نما سازی . تخریب . تمیز کاری و رنگ آمیزی یا سایر کارهای مشابه به منظور دسترسی به بنا و حفظ و نگهداری کارگران یا مصالح در ارتفاع مورد استفاده قرار می گیرد .
مقیاس ها: هر فوت معادل ۳۰ سانتی متر و هر اینچ معادل ۲.۵۴ سانتی متر است.
۴- مسئولیت
واحد هایی که خودشان داربست را نصب می کنند مسئولیت دارند که در عملیات خود داربستها را به نحوه مطلوبی مورد استفاده قرار دهند و باید مطمئن شوند که سرپرستها و کارگران مربوطه مهارت کافی داشته و می توانند داربستها را طبق استانداردهای ایمنی نصب نمایند. به محض بر پا کردن داربست سرپرستی که آنرا مورد استفاده قرار می دهد مسئولیت دارد که قبلاً داربست را بازدید و مشاهده نماید که داربست مزبور طبق استانداردهای ذکر شده ، بر پا شده و اجازه ندهد که کارکنان از داربستی که مطابق این استانداردها نمی باشد ، استفاده نمایند. وظایف سرپرست مزبور به علت وجود این استانداردها محدود نمی باشد. نامبرده ها می تواند در صورت بروز شرایط غیر عادی و خطر با مقامات واحدHSE مشورت نمایند .
۵- روش اجراء
۵- ۱- کلیات
کار در ارتفاع
برای کار کردن در ارتفاعات باید حتی المقدور سکو یا داربست به کار برده شود چنانچه تهیه آنها میسر نباشد برای جلوگیری از بروز حادثه لازم است احتیاط های متناسب رعایت و از کمربند ایمنی و کمر بند hardness و طناب نجات استفاده گردد. قلاب طناب نجات کمربند ایمنی یا hardness باید به محل محکمی که بهتر است حتی الامکان در بالای سر باشد وصل شود . چون ممکن است کار کردن با کمربند ایمنی در بعضی موارد غیر عملی باشد ، به کار نبردن آن باید مورد تائید سرپرست مربوطه و مسئول ایمنی قرار گیرد.
۵-۲- نحوه مراقبت و محافظت از طناب نجات وکمربند ایمنی
۵-۲-۱- طناب نجات باید همیشه تمیز و قابل استفاده بوده و هرگز در معرض حرارت زیاد قرار نگیرد. چنانچه کثیف شود باید آنرا با آب گرم و صابون شسته و در هوای آزاد آویزان نمائید تا خشک شود.
۵-۲-۲- کمر بند های ایمنی باید همیشه تمیز بوده و آلوده به مواد روغنی نباشد .
۵-۳- طناب نجات و چگونگی استفاده از آن
- کمربند ایمنی یا کمربند hardness باید با طناب کنفی به قطر حداقل ۴/۳ اینچ یا نایلونی به قطر حداقل ۲/۱ اینچ مجهز باشند.
- گره قدرت طناب را به اندازه قابل ملاحظه ای کم می کند. بنابراین طنابهای نجات را هرگز گره نزنید.
- طناب نجات را با طول مناسبی که محل بازی زیادی نداشته باشد ببیندید تا در صورت افتادن شما را با کمترین سقوط متوقف کند.
- کارکنانی که در داربستهای معلق که ارتفاع آن بیش از ۲ متر است کار می کنند هر کدام جداگانه باید مجهز به کمربند ایمنی یا کمربند hardness باشند.
۵-۴- بازرسی کمر بند ایمنی و طناب نجات
کمربند ایمنی و کمربند hardness و طناب نجات باید قبل از هر بار استفاده توسط سرپرست کار به دقت بازدید و حداقل هر ماه یک بار و پس از هر تعمیر توسط شخص فنی صلاحیت دار بازرسی و ایمن بودن آن مورد تائید قرار گرفته و در صورت مشاهده عیب و نقص تعمیر و در غیر این صورت از سرویس خارج شود .
۵-۵- داربست زدن و موارد مربوط به آن
۵-۵-۱- کلیه کارهایی را که نتوان در ارتفاع با استفاده از نردبان یا وسایل دیگر به طور اطمینان بخشی انجام داد باید برای کارگران داربستهای مناسب و کافی فراهم کرد .
۵-۵-۲- برپا کردن ، پیاده کردن دادن تغیرات اساسی در درابست ها باید فقط تحت مدیریت و نظارت فرد یا افراد ذیصلاح صورت گرفته و حتی المقدور به وسیله کارگرانی که در این گونه کارها تجربه کافی دارند انجام گیرد . تعیین صلاحیت این افراد توسط واحد HSE بوده و بعد از طی کردن دوره داربست بندی جهت امضاء پروانه های کار ( به عنوان انجام دهنده کار ) به آنها حق امضاء مجاز داده می شود .
۵-۵-۳- پس از نصب داربست امور HSE آن را تأیید می‌کنند.
۵-۵-۴- پس از تأیید داربست توسط مسئولین ایمنی اجازه کار با نصب تابلو ((داربست سالم است )) داده میشود . درصورتی که داربستی به صورت ناقص بسته شده تابلو ((درابست ناقص است )) توسط مسئولین ایمنی برروی آن نصب شده و تا زمانیکه تکمیل نشود این تابلو از روی آن برداشته نمی شود .
۵-۵-۵- هرگونه تغییر در داربستها باید با اطلاع و نظارت مسئولین ایمنی صورت گیرد . با کلیه افرادی که بدون اطلاع مسئولین ایمنی اقدام به تغیر داربست نمایند برخورد جدی به عمل خواهد امد .
۵-۵-۶- کیفیت داربستهای مورد استفاده باید دارای شرایط ذیل باشند :
– اجزای داربستها و کلیه وسایلی که در آن بکار می رود باید از مصالح مناسب و مرغوب طوری طراحی ، ساخته و آماده شوند که واجد شرایط ایمنی کار برای کارگران بوده و توانایی پذیرش بارها و فشارهای وارده را داشته و در شرایط مناسبی نگهداری شوند. قطعات چوبی که در ساختار داربستها به کار می روند باید از کیفیت مرغوبی برخوردار بوده و الیاف بلندی داشته باشند همچنین در وضعیت خوبی قرار داشته و رنگ نشده باشند . هیچ نوع کاری روی آنها انجام نگرفته باشد و عاری از هرگونه عیب خطرناک و بدون گره و پوسته و کرم خوردگی و پوسیدگی باشند .
– تدبیر های لازم اتخاذ شود تا تخته ها و الوارها یی که برای ساخت داربست بکار می روند در برابر ترک خوردگی محافظت شوند . وسایلی که برای ساخت داربستها به کار می روند باید در شرایط خوبی در انبار نگهداری شوند و از وسایل نامناسب جدا گردد .
– از طنابهای لیفی در هر مکان که احتمال آسیب دیدگی این گونه طنابها وجود دارد نباید استفاده نمود . طنابهایی که با اسید ها یا مواد خورنده و فرساینده دیگر در تماس بوده اند یا معیوب هستند نباید به کار گرفته شوند .
۵-۵-۷- پایداری ، فراهم کردن داربستها باید به صورت زیر باشد :
– داربستها باید با ضریب اطمینانی تا چهار برابر حداکثر بارگیری طراحی شوند .
– برای برپاکردن داربست باید وسایل کافی فراهم و به کار گرفته شود . هر داربستی باید به طور مناسب و کافی مهار گردد . به جز داربستهای مستقل هر داربستی باید در فاصله های مناسب در دو جهت عمودی و افقی محکم به ساختمان مهار شود .
– هر سازه و هر وسیله ای که به عنوان تکیه گاه جایگاه کار مورد استفاده قرار می گیرد ، باید طبق استاندارد فنی ساخته شده و پایه محکمی داشته باشد . پایه های داربستها باید به طور مطمئن و محکمی مهار شده باشندد تا مانع نوسان و جابجایی و لغزیدن داربست گردد .
– در داربستهای مستقل دست کم یک سوم تیرهای حامل جایگاه تا پیاده شدن کامل داربست باید در جای خود باقی بمانند و بر حسب مورد به تیرهای افقی یا به تیرهای عمودی به طور محکمی بسته شوند .
– هرگز نباید برای تکیه گاه داربست یا ساخت آن از آجرهای لق ، لوله های فاضلاب ، بلوکهای غیر متصل ، سفال ، بشکه ، جعبه یا غیره استفاده نمود . بخشهای فلزی داربست نباید ترک خوردگی ، زنگ زدگی یا عیب های دیگری داشته باشند که احتمالاً به استحکام آن زیانی وارد سازند .
– برای جلوگیری از خطر افتادن اتفاقی مصالح ساختمانی یا ابزار کار از طبقات داربست باید اقدامات احتیاطی زیر به عمل آید :
۱- نصب توری یا سرپوش مناسب در طبقات زیرین
۲- نصب پا خوری به ارتفاع ۱۵ سانتی متر در لبه جایگاه
۳- میخهایی که برای اتصال اجزای داربست چوبی به کار می رود باید به ابعاد و کلفتی مناسب و تعداد کافی باشد و تا انتها به طور کامل کوبیده شوند نه اینکه نیمه کاره رها شده و سپس خم گردد .
۴- نرده های حفاظتی باید به وسیله اتصالهای مناسبی متصل شوند ضمناً لوله های ضربدری نباید به عنوان حفاظ به کار برده شوند .
۵- مفاصل و اتصالات داربستهای فلزی لوله ای باید از فولاد چکش خوار و غیر قابل خورد شدن و یا از مواد مشابهی ساخته شده باشند و به وسیله قفل و بست یا پوشن و یا سه راهی و چهار راهی بر روی سر تا سر قطعات سطوح اتکای مورد استفاده متصل گردند .
۶- اتصالات پیچ و مهره ای باید تا آخرین دندانه کاملاً پیچ و سفت شوند .
یک داربست صحیح به طور اختصار باید دارای شرایط زیر باشد :
لوله ها و بست هایی که برای بستن داربست به کار می رود باید سالم و بدون عیب بوده و در زمینهایی سست در زیر پایه های داربست صفحات آهنی محکم گذاشته شود. داربست هائیکه ارتفاع آنها از ۲ متر تجاوز نماید باید مجهز به نرده حفاظ به ترتیب در ارتفاع نیم متر و یک متر باشد و تمام سطح سکوی کار را با الوار چوبی محکم و بدون عیب یا صفحات آهنی مشبک بپوشانید و دو سر آنها را با مفتول به داربست محکم ببندید و برای چهار طرف سکو نیز قرنیز تخته ای به ارتفاع ۱۵ سانتی متر پیش بینی نمائید.
در مورد کار اجباری در روی داربستی که ارتفاع آن بیش از ۲ متر بوده و امکان نصب نرده حفاظ به دور آن به عللی میسر نباشد از کمربند ایمنی که انتهای طناب نجات آن به نقطه ثابتی از ساختمان مجاور مجزا از داربست محکم بسته شود استفاده نمائید برای رسیدن به سکو نردبانی جداگانه و به صورت مایل با زاویه ۷۵ درجه به آن متصل یا در خود داربست احداث نمائید به طوری که فاصله یک پله مانده به سطح سکو پله ها خاتمه یابد ولی امتداد دو ساق نردبان تا ارتفاع نرده دوم اطراف سکو امتداد یافته تا از نظر دستگیره به اشخاصی که می خواهند وارد سکو بشوند کمک شود و در مدخل سکو در متحرکی تعبیه نمائید تا اشخاص روی سکو آن را بسته و از خطر سقوط مصون بمانند.
۵-۶- دستورالعملهای کلی
تمام اجزا داربستها باید حداقل دارای فاکتور ایمنی چهار باشند.
طناب و سیمهای وسائلی مانند سکوی متحرک ، داربستها و ماشینهای مربوطه و امثال آن را قبل از به کار بردن ، آزمایش نمائید و پس از آن هر شش ماه یک بار طبق همین برنامه با روش زیر آزمایش نمائید. سکوی کار را تا حد یک فوت از سطح زمین بلند نموده و روی آن را دو برابر حداکثر وزنی که از آن استفاده می شود باز گذاشته و آزمایش نمائید. هر یک از داربستها باید روزانه توسط سرپرست کارگرانی که عملیات داربست را انجام می دهند آزمایش شود. اجزاء داربستها باید توسط سرپرست قسمت تعمیرات قبل از آنکه به کار برده و توزیع شوند بازدید گردد. قطعاتی را که در حین بازرسی مشاهده شود که عیب و نقص دارند از محل کار دور نمائید و برای تعمیر و یا نگهداری آن در انبار اسقاط بفرستید.
داربست ها و سکوهایی که ارتفاع آنها ۶ فوت (۱.۸ متر ) و یا بیشتر باشد باید مجهز به نرده باشند . نرده بالا را در ۴۲ اینچی سطح سکوی کار قرار دهید نرده دوم را در ۲۱ اینچی سطح سکوی کار نصب نمائید . نرده ها باید دور اطرافی که باز است کشیده شوند و محوطه سکو را کاملاً مسدود نمایند. علاوه بر این هرگاه لازم شود که ابزار و لوازمی روی سکوی داربست گذاشته شود. در این صورت تمام دور سکو را تا ۴ اینچی از سطح سکو با قرنیز بپوشانید ، اگرداربست لوله ای باشد بجای قرنیزها می توانید قطعه های فلزی مشبک و یا الوار و یا نوارهای فلزی را به عرض ۴ اینچ دور سکو محکم نموده و مورد استفاده قرار دهید.
اگر لازم است در ارتفاع بیش از ۶ فوت روی داربست ها و یا سکوها کار کنید و در ضمن به کار بردن استانداردهای ذکر شده فوق میسر نباشد بایستی کمربند ایمنی به خود ببندید و یک سر آن را به بنایی که در ارتباط با داربست و یا سکو نداشته باشد محکم بسته و طناب نجات را به همین طریق به کار ببرید.
کلیه داربست ها باید تراز و شاقول آزمایش شوند. سکو باید طوری ساخته شود که فشارهای وارده را تحمل نماید. آجر و یا لوازم سست و آزاد را به جای سکو مورد استفاده قرار ندهید. در جاهایی که لازم است داربست محکم باشد و بستهای فلزی را به صورت ضربدر و یا مورب به داربست نصب نمائید. هیچ نوع داربستی را برای مدت نامحدود و یا دائم مورد استفاده قرار ندهید. داربست ها پس از خاتمه تعمیرات و یا پروژه های ساختمانی برچیده شوند و اگر احتیاج به استفاده ازداربست ادامه یابد مصرف کننده باید تقاضای نصب سکوی دائمی نماید.
داربست و یا سکوئی را که تحت سرپرستی یکی از مهندسان بسته شده است و توسط وی بی خطر اعلام گردیده به هیچ وجه جابجا نکنید و در آن تغییری ندهید مگر طبق دستور نامبرده یا کارمندی که از طرف قسمت مربوطه تعیین شده باشد. در مواردی که اداره ای بنام قسمت داربست وجود داشته باشد باید کلیه داربست های بزرگ توسط قسمت مزبور بر پا و بسته شود. مهندسی که داربست را نصب می کند باید ورقه ای امضاء نماید مبنی بر این که آن داربست تکمیل شده و خالی از خطر است.(Scaff Tag)
تا جائیکه امکان دارد برای داربست زدن از لوله های فولادی استفاده نمائید و آنها را به چوب ترجیح دهید.
زیر پائی خلاف قاعده را مانند توده آجر به بشکه و یا صندوقهای خالی به کار نبرید.
پایه های سکو طبق نقشه و طرح ریزی ساخته شود و وسائل دیگری را به جای سکو مورد استفاده قرار ندهید و در صورت مشاهده آن را پیاده نمائید. داربست ها و سکوها منظم تا هنگامی که بر پاست مورد بازرسی قرار گیرد و نسبت به گیره ها و طنابهایی که در این سکوها به کار می رود توجه مخصوص داشته باشید.
پایه های داربست ها چنان ساخته شود که بیش از سه ردیف روی یک پایه قرار نگیرد. سکوهای معلق اقلاً دارای ۱۷ اینچ عرض باشد و مجهز به نرده و قرنیز و یا وسایل دیگری باشد که از سقوط جلوگیری نماید.
به هیچ وجه روی سقف ساختمانی که زیر پائی و یا چوب بست کافی ندارد راه نروید.
آهن ورق و یا مصالح دیگری را که برای پوشش سقف به کار برده شده قبل از آنکه اجازه داده شود اشخاص روی آن راه بروند از لحاظ استحکام مورد آزمایش قرار دهید. در روی سقف های فلزی که در اثر زنگ خوردگی از استحکام آن کاسته شده و همچنین سقف های پوشیده از ورقه های نسوز نباید اجازه راه رفتن داده شود. کلیه کارها روی این سقفها توسط نردبانها و یا تخته های مناسب بلند که بتوان روی آن خزید انجام گیرد. از این وسایل همچنین در روی سقف هائی که شیب آن از ۳۴ درجه زیادتر است استفاده گردد.
افرادی که سرگیجه و یا هراس از ارتفاع دارند به نقاط بلند فرستاده نشوند.
چوب و طناب به غیر از طنابهای سیم حتی اگر روپوش عایق هم داشته باشد در نزدیکی بخار گرم و یا خطوط لوله مورد استفاده قرار نگیرد.
هرگاه لازم شود که در داخل مخزن های کوچک و بزرگ داربست آهنی نصب گردد و برای این عمل پروانه کار صادر شده باشد داربست بخصوص و داخل لوله های آن به دقت بازرسی و تمیز شود تا اطمینان حاصل گردد که هیچ گونه مواد اضافی داخل ظرف و یا مخزن وارد نشده و بی مورد گواهینامه صادره را بی ارزش نکند.
۵-۷- ساختمان داربست
۵-۷- ۱- داربستهایی که دو محور دارند
- داربست هائی که دو محور دارند باید مجهز به نرده باشند بالها با ۴۲ اینچ و نرده وسط ۲۱ اینچ ارتفاع داشته باشند.
- سکوی داربست باید اقلاً دارای دو الوار به عرض ۱۰ اینچ و ضخامت ۳ اینچ ( یا ورقه آهنی مشبک ) باشد و بلافاصله بین مخزن ( یا دیوار ) با نرده داربست را بپوشاند.
- هرگاه امکان وصل کردن الوار یا ورقه آهن مشبک به مخزن یا دیوار میسر و عملی نباشد و فاصله ای بیش از ۶ اینچ بین لبه الوار یا مخزن بوجود آمد یک رشته کابل در وسط فاصله مزبور قرار دهید و انتهای کابل را به محورهای افقی داربست محکم ببندید . فاصله اشاره شده نباید هرگز از ۱۲ اینچ تجاوز کند.
- نردبانی به جدار مخزن و یا دیوار نصب گردد و برای رفتن به تمام سکوها در طول زمانی که عملیات ساختمانی و یا تغییر وسایل انجام می گیرد مورد استفاده قرار گیرد.
- الوارها و یا ورقه های آهن مشبک باید به طور افقی روی داربست قرار گیرند و از داربست ۱۲ اینچ خارج گردد به طوری که وسط الوار یا ورقه آهن روی پایه و یا لوله داربست باشد.
- زیر لوله ها و یا پایه های داربست که با زمین تماس دارند صفحات فلزی نصب نمائید.
۵-۸- داربستهای آویزان
۵-۸- ۱- اطراف و پشت داربست های آویزان باید نرده داشته باشد. ارتفاع نرده بالا ۴۲ اینچ و نرده سطر ۱۲ اینچ باشد. این گونه داربستها باید مجهز به قرنیز و طبق مشخصاتی که در ردیف ۵-۶-۲ اشاره شده گردد.
۵-۸-۲- جلوی داربست و مقابل کاری که باید انجام گیرد لازم است نرده ای به ارتفاع ۳۶ اینچ از سطح نصب گردد.
۵-۸-۳- کارگرانی که روی داربست های آویزان کار می کنند باید کمربند ایمنی به خود ببندند. طنابی که به کمربند وصل شده را باید اقلاً ۸/۵ اینچ و از نوع مانیلا باشد قبل از بالا بردن و یا پائین آوردن داربست به ساختمان و یا کمربند نجات جداگانه ای در محلی که کارانجام می گیرد ، بسته شود. طول طناب کمربند به طرز صحیح اندازه گیری شود و مناسب برای حرکت داربست باشد همیشه ۳ گره به آن زده شود و به کمربند نجات گیره های ایمنی نصب گردد.
۵-۸-۴- طنابی که داربست آویزان را نگهداری می نماید باید از مانیلای درجه یک و ضخامت آن کمتر از ۴/۳ اینچ نباشد و با بلاکهای استاندارد شده ۶ اینچ مجهز باشد.
۵-۸-۵- هرگاه داربست در معرض کارهایی که مربوط به اسید ، سود سوز آور ، مایعات خورنده ، بخارات ، کارهای جوشکاری و فلز بری قرار گیرد بجای طناب مانیلا از سیمهای فلزی که به ضخامت آن از ۴/۳ اینچ کمتر نباشد استفاده نمائید. سیمهای فلزی را می توان به جای طناب مانیلا برای کارهای مناسب دیگری به کار برد.
۵-۸-۶- داربست های آویزان را از بر آمدگی و یا کتیبه ساختمان و یا پایه های قابل اطمینان دیگر بیاویزید و قلاب آن باید در جای مناسب و با استقامت کافی و دارای چهار ایمنی باشد. قلاب هایی که داربستهای آویزان را نگهداری می کنند باید از نوع بسته و دارای قفل استاندارد شده و یا وسیله دیگری که امکان لیز خوردن و در رفتن سیم از قفل قلاب وجود نداشته باشد انتخاب شود.
۵-۸-۷- گره زدن و بستن سیم به قلاب مجاز نمی باشد.
قبل از آن که قلابها در جای خود نصب شوند وسایل مهار کردن قلاب ها را به دقت مورد بازدید قرار دهید.
۵-۸-۸- سکوی داربست های آویزان با طناب و یا الوار مهار شوند تا از تاب خوردن و نوسان آن جلوگیری شود.
۵-۸- ۹- سکوهای داربست های آویزان را می توان با صفحات فلزی مشبک پوشانده و یا از چوبی که ضخامت آن با طول متناسب و فاکتور ایمنی چهار داشته باشد استفاده گردد ولی در هیچ مورد ضخامت چوب و یا الوار نباید کمتر از ۸/۵ ۱ اینچ بوده و باید بدون عیب و نقص وگره و ترک باشد.
۵-۸- ۱۰- الوار و یا صفحه فلزی مشبک با پیچ و مهره به پایه های داربست محکم بسته شود.
۵-۸- ۱۱- الوارهایی که در داربست به کار برده می شود به انتهای آنها فاصله ۱۶ اینچ نوار فلزی بسته شود.
۵-۹- داربست های ساخته شده از لوله
۵-۹- ۱- این گونه داربست ها باید از لحاظ نرده های حفاظتی ، سکو و حفاظ دور سکو ( قرنیز ) طبق مندرجات ردیف ۵-۶-۲- باشد.
۵-۹-۲- در صورت امکان هر طبقه ای که به داربست اضافه می شود آن را به بنا و ساختمان محکم و مهار نمائید.
۵-۹-۳- عرض داربست های فوق نسبت به ارتفاع باید دارای تناسب زیر باشد:
۵/۱ ارتفاع تا ۲۵ فوت
۴/۱ ارتفاع از ۲۵ تا ۵۰ فوت
۵-۹-۴- لوازم و وسائل قابل اطمینانی باید برای دسترسی به داربستها نصب گردد. مثلاً باید به خود داربست باشد و یا به آن محکم بسته شده باشد. باید طوری ساخته شود که احتیاج به ایجاد دریچه ای در سکو نگردد.
۵-۹- ۵- قفل های پوشش دار باید تهیه و در داربست ها به کار برده شود سگدستها به داربست بسته شوند تا از پایه لیز نخورد و بیرون نیاید.
۵-۹-۶- لبه الوار و یا ورقه آهن مشبک باید از پایه قطعات داربست کمتر از ۱۲ اینچ به بیرون گسترش پیدا نکرده و به پایه بسته شده باشد. سیم نرم گالوانیزه که درجه آن از ۱۴ کمتر نباشد به هر دو سر الوار و یا ورقه آهن مشبک پیچیده و محکم ببندید تا از حرکت و باز شدن داربست جلوگیری نماید.
۵-۱۰- صندلی های بوتیزوین و قفس های بالا رونده به وسیله هوا
۵-۱۰-۱- اینگونه وسایل باید توسط افراد خبره نصب و قبل از به کار بردن توسط امور HSE بازدید گردد.
۵-۱۰-۲- تجهیزات فوق را مجهز به کمربند نجات و مجزا از طناب های صندلی و یا قفس نمائید و استانداردهای ذکر شده در ردیف های ۵-۸- ۱ تا ۵-۸-۷ به مرحله اجرا گذاشته شود.
۵-۱۰-۳- به قلاویز صندلی بوتیزوین کمربند ایمنی با طناب ۸/۵ اینچ نوع مانیلا بسته شود و سر طناب تا خورده و از سوراخ صندلی عبور داده شود.
۵-۱۱- شمع و داربست های سقفی
۵-۱۱-۱- قبل از شروع کار ، سقف باید توسط متصدی کارگرانی که عملیات نصب را انجام می دهند بازدید شود و امور HSE و نماینده از بازرسی فنی تشخیص دهد که سقف و ملحقات آن وزن کارگران و وسایل و ابزارها رابدون خطر تحمل نموده و استحکام دارند.
۵-۱۱-۲- هرگاه سقف و یا پایه های آن خطرناک باشد داربستهای مناسب تهیه و آماده گردد.
۵-۱۱-۳- سقف هایی که شیب آن بیش از ۳/۱ و یا ارتفاع بر آمده گیها بالاتر از ۲۰ فوت و یا شکل آن غیر عادی و یا خطرناک تشخیص داده شده است ، مسئول HSE و رئیس قسمت کارگرانی که عملیات را انجام می دهند در مورد نوع و لزوم به کار بردن شمع ، نصب داربست ، کمربند نجات ، نرده های حفاظ و غیره تصمیم گرفته و مراتب را اعلام دارند. در تقاضاهایی که فرستاده می شود. قبل از تاریخ شروع فرصت کافی برای بازدید در نظر گرفته شود.
۵-۱۲- مخزنهای سر بسته
۵-۱۲-۱- پیش از تصفیه حلقه های بالهای سقف مخزن لازم است نرده حفاظ به طور موقت به دور مخزن کشیده شود. نرده مزبور باید ۲ ردیف داشته باشد و ارتفاع ردیف بالا ۴۲ اینچ و ردیف وسط ۲۱ اینچ باشد.
۵-۱۲-۲- هنگام نصب قسمتهای سقف در صورتی که از برج متحرک استفاده می شود اطراف باز سکو باید نرده کشیده شود و کارگران به طور دائم محافظت گردند و یا کارگران با کمربند ایمنی که به قسمت هایی از برج ثابت و غیر متحرک بسته شده است مجهز گردند.
۵-۱۲-۳- کارگرانی که پایه های سقف را به کار می گذارند کمربند ایمنی به خود بسته و قلاب آن را به ساختمان مخزن وصل نمایند.
۵-۱۲-۴- هنگامی که ورقه های آهن سقف نصب می گردد و کارگران باید مجهز به کمربند ایمنی گردند و انتهای طنابی که از ۱۰ فوت طویل تر نباشد طناب دیگری که به دور مخزن کشیده بسته شود.
۵-۱۲- ۵- کارگرانی که کارهای تعمیراتی را روی مخزنی که نرده حفاظ ندارد انجام دهند باید کمربند ایمنی به خود ببندند. انتهای طناب باید به ساختمان مخزن محکم بسته شود.
۵-۱۲-۶- در مواقعی که سرپوش دریچه های آدم رو سقف مخزن برای انجام کاری و یا عملی تهویه برداشته می شود روی دریچه قوی فلزی و یا حفاظ جامد هر کدام که مورد احتیاج باشد گذاشته شود.
۵-۱۳- مخازن شناور
۵-۱۳- ۱- به محض آنکه شبکه بارگیری روی مخازن شناور قرار گرفت نرده حفاظ در دو ردیف یکی در بالا با ارتفاع ۴۲ اینچ و دیگری به ارتفاع ۲۱ اینچ دوره مخزن نصب گردد. در حین کارهایی که باید روی شبکه بادگیر انجام گیرد از نرده های حفاظ استفاده شود.
۵-۱۳-۲- هنگامی که مخزن تحت تعمیر می باشد و سقف شناور در ۳۵ اینچی لبه بالها قرار دارد کلیه کارگرانی که روی سقف مخزن هستند کمربند ایمنی ببندند.
۵-۱۴- نردبانها
۵-۱۴-۱- به طور کلی اجزاء نردبان باید از چارچوب محکم بدون پیچیدگی، ترک،گره و پوسیدگی ساخته شده و آلوده به روغن و گریس نباشد. نردبان همیشه مرتب و آماده بکار بوده و هر ماه یکبار توسط امور HSE بازدید گردد.
۵-۱۴-۲- طول نردبانهای مختلف از حدود زیر نباید تجاوز نماید:
معمولی ۱۰ متر (۳۰ فوت)
کشویی ۲۰ متر (۶۰ فوت)
سکودار ۶ متر ( ۲۰ فوت)
۵-۱۴-۳- در صورتی که طول یک پله ثابت از ۱۰ متر ( ۳۰ فوت ) تجاوز نماید باید به طور مارپیچ یا زیگزاک ساخته شده و در هر متر (۲۰ فوت) سکوئی برای توقف و نفس تازه کردن داشته باشد و در غیر آن صورت دور آن حلقه های ایمنی نصب گردد.
۵-۱۴-۴- فاصله پله نردبان معمولی از دیوار یا محل اتکاء از ۴/۱ طول نردبان کمتر نباشد در شرایط غیر عادی مراعات فاصله مزبور امکان ندارد دو سر بالا و پائین را محکم مهار نمائید و یا شخص مورد اطمینان آن را محکم نگهدارد.
۵-۱۴- ۵- فاصله پله های نردبانی که به طور عمودی نصب شده است از دیوار یا اشیاء ثابت پشت نردبان نباید کمتر از ۱۵ سانتی متر یا (۶ اینچ ) باشد.
۵-۱۴-۶- نردبان نباید جلو دری که به طرف نردبان بازی می شود گذاشته شود مگر این که در قفل بوده و یا کسی مراقب آن باشد بعد از خاتمه کار نردبان را جمع آوری و در محل مناسبی قرار دهید.
۵-۱۴-۷- بالا و پائین رفتن از نردبان از روبرو صورت گیرد. وقتی که شخصی روی نردبان باشد جابجا کردن آن ممنوع است.
۵-۱۴-۸- در صورتی که نردبان به تیرعمودی تکیه کرده باشد سر آن را کاملا ًبه تیر مهارکنید و ببندید.
۵-۱۴-۹- در موقع استفاده از نردبان باید هر دو دست آزاد بوده و حمل ابزار و غیره به وسیله طناب یا کیسه که به شانه آویزان می گردد انجام گیرد.
۵-۱۴-۱۰- از گذاشتن پایه های نردبان بر روی زمین نرم و اشیاء متحرک اجتناب نموده آنها را روی زمین صاف و هموار قرار دهید. سر نردبان را روی شیشه یا امثال آن تکیه ندهید بلکه با نصب تخته آن را به چهار چوب در یا پنجره تکیه دهید.
۵-۱۴-۱۱- دقت کنید که نردبان در مجاورت خطوط برق قرار نگرفته و یا به لوله های حاوی موادی از قبیل اسید و غیره تکیه ننماید.
۵-۱۴-۱۲- با کفش های آلوده به چربی از نردبان استفاده نکنید.
۵-۱۴-۱۳- در مواقع طوفانی استفاده از نردبان موقعی مجاز است که انتهای آن به نقاط ثابتی مهار شده باشد.
۵-۱۴-۱۴- هرگز از نردبانهای خود ساخته استفاده نکنید.
۶- مدارک ذیربط
– سوابق Scaff Tag
– سوابق محاسبات داربست ها
۷- سوابق و مستندات
- ندارد
دستور العمل جابه جایی کالا
–هدف
هدف از نگارش این دستورالعمل تشریح نحوه جابجا کردن کالا می باشد.
۲- محدوده
این دستورالعمل در راستای رعایت موارد ایمنی ، بهداشت حرفه ای کلیه فعالیت هایی که در سطح واحدها و پروژه های انجام می گیرد قابل اجرا است .
۳- تعاریف
– ندارد.
۴- مسئولیت
مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده مدیران پروژه ها و واحدهای عملیاتی، انبارها و امور HSE می باشد .
۵- روش اجراء
۵-۱- برای بلند کردن کالا باید عضله های پا را بکار برد وکمر کاملاً راست و زانوها خم گردد. در صورتی که برای بلند کردن کالایی دو نفر لازم باشد هیچکس نباید آن را به تنهایی بلند نماید.
۵-۲- هرگاه کالای سنگین و یا طویلی به وسیله دو نفر یا بیشتر حمل می گردد افراد باید با هم کار کنند و حرکات آنها یکنواخت باشد. یکی از افراد باید سرپرستی و راهنمایی کار را به عهده گیرد. از ابزارهای مخصوص در صورت امکان باید استفاده شود. با سوت می توان برای علامت دادن ، بلند کردن ، راه رفتن و به زمین نهادن استفاده نمود.
۵-۳- برای نقل انتقال کالاهای طویل مانند لوله ، الوار و نردبان جلوی آنها باید بالا و انتهای آن پایین باشد. بالا گرفتن جلوی کالا باید به نحوی باشدکه بلندی آن از قد اشخاص بیشتر بوده تا هنگام عبور از پیچهای کور ،کالا به آنها اصابت ننماید.
۵-۴- بار سنگین را نباید در صورتی که جرثقیل ، قرقره بالا برنده و یا وسیله دیگری موجود باشد، با دست بلندکرد. این قبیل کالاها مخصوصاً اگر دارای اشکال متعارف و یا جثه دار باشند از تعادل خارج شده و سبب حادثه می شوند .
۵-۵- هنگام غلتاندن مخازن و یا کالاهای استوانه ای درسر بالایی و یا سرازیری حرکات باید به وسیله طناب و یا قلاویز کنترل گردد و هیچ کس نباید جلوی کالایی را که در سرازیری حرکت می کند ، قرار گیرد.
۵-۶- نظر به این که اغلب نقل و انتقال کالاها منحصر به بارگیری و تخلیه می باشد و این عملیات نزدیک ماشین آلات و یا دستگاههای بهره برداری صورت می گیرد ممکن است به علت انباشتن موقت کالاها مقررات ایمنی کاملاً رعایت نشود. در حقیقت خطر در این مکانها بیشتر از انبارها می باشد زیرا کالاها به نحوه مطلوب چیده نمی شود و همین امر مقدمه ای برای حوادث و صدمه رسانیدن به کارکنان خواهد شد. بنابراین برای جلوگیری از خطر همیشه کالاها را باید به طرز صحیح چیده و رویهم قرار داد.
۵-۷- ابزارها و وسایل دستی مانند بیل ، چنگک، دیلم ، گاری چرخدار و دستی ، قلاب زاویه دار و غیره را باید همیشه در وضع مطمئن نگهداری شوند تا بتوان آنها را بکار برد.
۵-۸- در مواقعی که کالاهایی از قبیل الوار ،کالای فلزی به اشکال مختلف ، صندوقها و هر کالای سنگین دیگری که به پاها صدمه می رساند نقل و انتقال می شود باید دستها و پاها را با بکار بردن دستکش و کفش ایمنی که دارای ارزش فراوانی هستند ، محافظت نمود.
۵-۹- چاله ها و نامیزان بودن سطح کفها سبب تکان خوردن کالایی که در کامیون بارگیری شده ، می شود.
۵-۱۰- راهروها باید بدون مانع و به قدر کافی پهن و فضا داشته باشند تا وسائط نقلیه به راحتی بتوانند کالاها را حمل نمایند. گاهی اوقات لازم می شود جهت رفت و آمد وسیله نقلیه را تغییر داد.
۵-۱۱- کالاهایی که رویهم انباشته شده باید به طرز صحیح ردیف و مهار شوند و احتیاط های لازم را برای انتقال آنها باید به عمل آورد و در این مورد به افراد باید رویه های ایمنی ، سرپرستی و طرز انتقال صحیح کالا ها را تعلیم داد. اگر لازم باشد عملیات تخلیه و انتقال کالایی از قسمت بالا انجام شود ولی در عوض از قسمتهای پهلو تخلیه گردد. این عمل سبب ریزش و بوجود آمدن وضع نا امنی را خواهد کرد.
۵-۱۲- در مواقعی که کالا با گاری چرخدار حمل می شود باید سعی شود که کاملاً در جلوی گاری قرار گیرد تا بلند کردن و حرکت دادن آن آسان باشد. از اضافه بار نمودن گاری باید خودداری گردد و راهی که گاری از آن عبور می نماید باید صاف یکنواخت ومحکم باشد. هنگام عبور از درهای باریک و یا از وسط ستونها حفاظ مخصوص انگشتها باید روی گاری نصب گردد.
۵-۱۳- برای بلندکردن کالا باید از طناب سیمی و یا زنجیر مخصوص استفاده شود و آن را در محل مناسب و به طور صحیح قرار داد. برای جلوگیری از لغزیدن و واژگون شدن بسته های کالا باید محکم باشند.
۵-۱۴- وسیله بالا برنده (LIFT TRUCK ) به طور معمول در صنعت به کار برده می شود و انتخاب نوع صحیح آن برای کاری که در نظر گرفته شده مهم می باشد و باید همیشه در وضع مطلوبی نگهداری شوند. باید توجه نمود مرکز ثقل بار را هر چقدر که ممکن است پایین نگهداشت تا از واژگون شدن ، جابجا شدن و یا افتادن کالا جلوگیری شود. دستگیره وسیله بالا برنده را وقتی از آن استفاده نمی شود باید در حال عمودی نگهداشت تا پای افراد به آن برخورد ننماید و برای این منظور می توان وزنه ، فنر یا قلاب به آن نصب نمود. وسیله بالا برنده از نوع هیدرولیک را باید مرتباً تعمیر نمود تا از سقوط بار جلوگیری شود. در صورتی که صلاح باشد باید از ترمز وسیله بالا برنده نیز استفاده شود.
۵- ۱۵- چیدن کیسه ها
درموقع چیدن کیسه ها ردیف ها باید یک در میان بر عکس یکدیگر و یا به صورت بعلاوه (+) رویهم چیده شوند تا گره یا زنجیری بین ردیف ها بوجود آید. هرگاه ارتفاع چیدن کیسه ها زیاد باشد باید طوری رویهم قرار گرفته باشند که نمای خارجی آنها در حدود یک فوت ۳۰ سانتی متر در هر ۸ فوت (۲۴۰ سانتی متر) ارتفاع به سمت داخل پیش رفته باشد.
۵-۱۶- جابجا کردن بشکه و چیلک
برای جابجا کردن بشکه ها و چیلک ها باید تا حد امکان از وسائل مکانیکی استفاده نمود. کفه مخصوص ، چنگک و یا وسایل دیگر را که بدین منظور تهیه شده چنانچه در دسترس باشد باید برای جابجا کردن بشکه و چیلک بکار برد. غلتاندن بشکه را باید با دست انجام داد نه با پا ، به کارکنان باید دستورات لازم برای ایمن ترین روش تغییر وضع دادن بشکه و چیلکهای پر از حالت افقی به عمودی و بالعکس داده شود.
۵-۱۷- چیدن بشکه و چیلک
بشکه و چیلک های پر را باید در حال عمودی در انبار نگهداری نمود و اگر از یک ردیف بیشتر باشند بین ردیف ها را مقوا و یا تخته سبک قرار داد. بشکه و چیلک های خالی را می توان به طور افقی و به شکل هرم انبار نمود و دو انتهای ردیف روی زمین را باید با مانع محکم نمود.
۵- ۱۸- استفاده از دیلم
در موقع استفاده از دیلم باید دستها و پاها را طوری قرار داد که درصورت لغزیدن دیلم از زیر بار آسیبی به بدن وارد نشود همچنین باید دقت شودکه دیلم در موقع جابجا نمودن و یا بلند کردن اشیاء سنگین از زیر بار در نرفته و باعث بروز حادثه نگردد.
۵- ۱۹- بلند کردن بار با وسائل مکانیکی
قبل از بلند کردن بار باید کلیه قطعات آن را به وسیله باربند ، طناب پیچ و یا با وسیله مطمئن دیگری محکم بست تا امکان افتادن قطعه ای وجود نداشته باشد. در موارد لازم باید به منظور هدایت بار یک طناب راهنما به آن بست. در جائی که جرثقیل دارای دو قلاب سبک و سنگین است باید قلاب را که مورد استفاده نیست ، جمع نمود. در صورتیکه به قلاب بیش از دو رشته زنجیر آویزان بوده و تعدادی از آنها مورد استفاده قرار نگیرد بایستی رشته های اضافی را از قلاب جدا نمود و یا در جای خود به طور مطمئن بست تا آزادانه در هوا آویزان نباشد. قبل از وسایل جابجا کردن بار باید ظرفیت مجاز حمل بار را روی طنابها ، باربندها ، زنجیرها و کابلها علامت گذاشت و به هیچ وجه نباید وسایل مزبور را برای بلند کردن بارهای سنگین تر از وزن مجاز بکار برد.
۵- ۲۰- دستگاههای نقاله مکانیکی
کلیه دستگاههای نقاله که مورد استفاده روزانه می باشد بایستی دارای گواهینامه معتبر بازرسی بوده و به علاوه هر روز قبل از شروع به کار باید بازدید شود و چنانچه گاهی از آن استفاده می شود باید قبل از هر نوبت استفاده ، آمادگی آن تائید گردد. کلیه پیچ و مهره ها باید محکم بوده و عیوب مرتفع گردد تا دستگاه همیشه ایمن و آماده به کار باشد. دستگاهها باید در زمانهای معین توسط سرپرست مسئول بازرسی شود و رانندگان این وسائل نقلیه بایستی توجه نمایند از سرعت معینی که برای کار تنظیم شده و از ظرفیت مجاز تجاوز نکنند. این دستگاهها باید همیشه و به موقع گریسکاری و روغنکاری شده و از هر لحاظ آماده به کار باشند.
۵-۲۱- موانع سر راه وسائل آتش نشانی ، چراغها ، راهروها و درهای خروج
اشیاء را نباید جلوی دستگاههای آتش نشانی و وسایل برقی از قبیل چراغها ، کلیدها وجعبه های فیوز و همچنین راهروها و درهای خروج قرار داده و یا انبار کرد که مانع دسترسی و استفاده از آنها گردد. برای دسترسی و حرکت دادن وسائل آتش نشانی باید معبر کافی تامین شود.
۵-۲۲- غلتک های زیر بار
غلتک هایی که برای جابجا کردن وسائل و اشیاء بکار برده می شود باید دارای قطر و طول مساوی باشند. غلتکهای با طول مختلف پاگیر بوده و احتمال صدمه وارد آمدن به پا را زیاد می کند. تعداد غلتک کافی باید بکار برده شود تا از افتاندن کالا به روی زمین جلوگیری شود.
۵-۲۳- خطر بارهای معلق
کارکنان هرگز نباید زیر بار معلق که به وسیله جرثقیل یا وسایل دیگر بالا بر بلند شده است قرار گیرند.
۵-۲۴- استفاده از طناب سیمی یا غیر سیمی
هنگام استفاده از طناب باربند اعم از طناب های سیمی یا غیر سیمی برای بلند کردن اشیائی که دارای گوشه یا لبه تیز می باشند باید پیچیدن گونی ، یا پارچه به دور طناب از تماس با لبه تیز باز و زخمی شدن طناب جلوگیری نمود. کابلها و طنابهای سیمی باید مرتباً از لحاظ پاره نبودن الیاف بازدید و در موقع مقتضی ا ز نظر قدرت آزمایش گردد.
در موقع نقل مکان طنابهای سیمی باید دقت کافی شود که رشته های پاره شده آن باعث وارد آمدن آسیب به دست یا بدن نشود.
۵- ۲۵- بلند کردن و گذراندن بارهای سنگین معلق از روی خطوط لوله
گذراندن بارهای سنگین معلق از روی خطوط لوله بهره برداری که امکان برخورد و شکستن آنها موجود باشد ممنوع است مگر این که احتیاط های لازم قبلاً با تائید سرپرست مربوطه به عمل آمده باشد.
۵-۲۶- برداشتن اشیاء سنگین
در هنگام برداشتن اشیاء سنگین باید حداکثر استفاده از عضلات و یا بازو را به عمل آید و پشت تا حد امکان عمودی نگهداشته شود تا از وارد آمدن فشار خارج از اندازه به ستون فقرات و بروز فتق و سایر عوارض جلوگیری شود. برای بلند کردن ا شیاء سنگین از زمین ، بجای خم کردن کمر به طور عمودی باید بر روی پاها نشست و پا را بلندکرد. برای جابجا کردن بارهای سنگین باید از جرثقیل و وسائل مکانیکی مناسب استفاده شود و کارکنان زیر بار نایستند تا از خطر احتمالی افتادن و برخورد با مصون باشند. در مواقعی که استفاده از وسایل مکانیکی میسر نیست و دو یا چند نفر به اتفاق شی ء را بلند می کنند تناسب قد رعایت شود و عملیات باید هماهنگ اجراء شود تا حمل بار آسان تر انجام گیرد و به فردی بیش از استقامت او فشار وارد نیاید.
۶- مدارک ذیربط
– ندارد
۷- سوابق و مستندات
– ندارد.
برخی توصیه های فنی – ایمنی گاز رسانی ساختمانها (مورد توجه مهندس ناظر گاز)
الف – در زمان بازدید محل اتصالات لوله های دودکش در مقاطع عمودی و مقطعی که به مصرف کننده اتصال خواهد یافت نباید توسط مصالح ساختمانی ( گچ ، خاک ، سیما ، کاشی و سرامیک ) پوشیده شده باشد .
ب – پس از تست هوا بند بودن مسیر لوله کشی کلیه شیرهای مصرف بایستی با نصب درپوش کاملاً مسدود و تا زمان بازدید نهائی و تائید پرونده تحت فشار تست قرار داشته باشند و پیمانکار پس از تائید مهندس ناظر در این مقطع مجاز می باشد در جهت حفاظت از سیستم لوله کشی از طریق ایجاد بستر ماسه ای و پوشش حفاظتی سیمانی اقدام نماید .
ج – تست هوابند بودن در نوبت سوم بازدید که مرحله نهائی منجر به تائید پرونده خواهد بود شامل کلیه طول مسیر لوله کشی تا سر علمک خواهد بود .
د – محل استقرار تجهیزات موتورخانه شوفاژ باید حائز شرایط ایمنی بشرح زیر باشد :
- مجهز به دریچه های ورود و خروج هوا و یا تهویه الکترومکانیکال متناسب با حجم هوای موتورخانه و تأمین حجم هوای مورد نیاز مشعل و یا مشعل های گاز سوز مستقر در موتورخانه باشد .
- دودکش مشعل باید بصورت عمودی از کف موتورخانه تا پشت بام نصب شده و قطر آن متناسب با ظرفیت مشعل و ارتفاع دودکش از محل اتصال به مصرف کننده محاسبه شده باشد. کلاهک اچ در بالاترین نقطه ساختمان نصب و رعایت فاصله حداقل ۳ متر از دیوارهای مجاور و کولرهای آبی مستقر در پشت بام الزامی است.
- درب موتورخانه باید بطرف بیرون باز شود و سطحی برابر با ⅓ از سطح کل آن در قسمت پائین بصورت کرکره ای جهت ورود هوای تازه ساخته شود .
- مجهز به سیستم اعلام نشت گاز با توانائی بکار انداختن آژیر صوتی خطر و قطع برق موتورخانه و سیستم اعلام گاز منوکسید کربن با توانائی راه اندازی سیستم تهویه الکترومکانیکال باشد .
- آژیر خطر باید در مکانی نصب شود که قابل شنیدن سرایدار ساختمان و ساکنین باشد .
- شومینه باید مجهز به شیر توموکوپل دار و فاقد صفحه مسدود کنده ( دمپر ) باشد و قطر و ارتفاع دودکش متناسب با ظرفیت آن باشد.
- پکیج های تأمین کننده سیستم گرمایش و آب گرم مصرفی هر یک از واحدها باید توسط تکنسین مورد تائید کارخانه سازنده نصب شوند و شماره سریال و مدل پکیج ونام نصاب و کد نمایندگی خدمات ، متعلق به وی در فرم شماره پنج توسط مهندس ناظر درج شود .
- در صورتیکه حجم هوای محل نصب پکیج متناسب با حجم هوای مورد نیاز پکیج نباشد تدابیر اجرائی تأمین هوای اضافی به عهده مالک خواهد بود .